کتاب درسنامه فقه تبلیغ که جلد دوم از مجموعه دو جلدی بررسی اصول و مبانی تبلیغ است، جلد دوم اختصاصا ناظر به روش سخنرانی دینی تنظیم شده است.
پژوهش حاضر از این جهت که به کشف قوانین علمی و اصول علمی بنیادی پرداخته و به دنبال تبیین و تعیین روابط میان پدیده‌ها و مفاهیم اساسی بوده و درصدد افزودن به قوانین و اصول علمی و نیز پیشبرد منبع شناخت و روش‌شناسی است، یک پژوهش بنیادی محسوب میشود و از دیگر سو، از آن جهت که به‌دنبال توسعه دانش کاربردی و عملیاتی درزمینۀ تعلیم و تربیت، تبلیغ و سخنرانی مبلّغین دینی و درصدد تبیین و تعیین روابط تحلیلی در این زمینۀ خاص بوده است، یک تحقیق کاربردی قلمداد میشود.
روش تحقیق در این اثر واحد نبوده؛ بلکه به فراخور هدف و موضوعِ فصلِ مدنظر، از دو روش تحلیلی- استنباطی و تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. از ویژگی‌های اساسی اثر پیشِ رو این است که بخش معظم مطالب ارائه‌شده در این مجموعه ماحصل مباحثات سخت علمی است، به‌گونه‌ای که کلیات و جزئیات آن بارها و بارها در معرض مباحثۀ علمی گذاشته و نتیجۀ در قالب یک یا چند پاراگراف تدوین شده است.
از دیگر ویژگی‌های کتاب «درسنامه فقه تبلیغ»، ارائه مفاهیم عملیاتی در ضمن مباحث نظری است. به این منظور سعی شده است مباحث نظری به‌گونه‌ای بیان شود که ثمره عملیاتی نیز به دست دهد. از این رو در سراسر کتاب علاوه بر تنقیح نظری مطالب، نگاه عملیاتی و کاربردی نیز به متن شده است. همچنین همواره کوشش شده است ورود و خروج به مطلب، شکل کاریکاتوری به خود نگیرد.
از مهمترین ویژگی‌های اثر پیشِ رو، استدلالی بودن محتوای آن است؛ به این معنا که سعی شده است در تمامی موارد حساس و قابل خدشه، رویکرد استدلالی به متن داده شود. به همین سبب بیش از نیمی از کتاب، مورد استدلال مستقیم قرار گرفته و کیفیت استدلال در نیم دیگر کتاب به نحو غیر مستقیم بوده است؛ به این معنا که این محتواها بر اساس و پشتوانه استدلال‌های انجام‌شده، بنا نهاده شده است و به عبارت دیگر استدلال‌ها در آنها به نحو ارجاع به قسمت‌های استدلالی شکل گرفته است.
مجموعه حاضر در دو جلد «پیش‌نیازهای اساسی روش سخنرانی دینی» و «مهمّات روش سخنرانی دینی» تدوین شده و به چیستی، چرایی و چگونگی سخنرانی و روش سخنرانی دینی پرداخته است.
فهرست عناوین کتاب عبارتند از:
فصل یک) سخنرانی دینی
فصل دو) روش سخنرانی دینی (تعریف، مبانی، اصول)
فصل سه) علائم موفقیّت و ملاک‌های مطلوبیت سخنرانی دینی
فصل چهار) فواید و آفات یادگیری روش سخنرانی دینی
فصل پنج) اخلاق و آداب سخنرانی دینی
فصل شش) بررسی و نقد شبهات سخنرانی و یادگیری روش سخنرانی دینی
کتاب تفسیر تطبیقی آیات بحث برانگیز مربوط به زنان برگرفته از تفسیر المنار اثر محمد عبده، کتاب المیزان فی تفسیر القرآن اثر سید محمدحسین طباطبایی و کتاب من وحی القرآن، اثر سید محمدحسین فضل الله، می باشد.
بیش از یک سده است که اندیشه برابری جنسیتی که صورت ساخت یافته اش در غرب مدرن پدید آمده، به جهان اسلام راه یافته و به یک گفتمان فکری غالب در جوامع مسلمانی بدل شده است. با ورود این اندیشه به جهان اسلام، واکنش های مختلف در عرصه های علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و حقوقی رخ نموده است. در این بین، انجام پژوهش هایی که بتواند حقوق و منزلت زنان در آیات قرآن کریم را به تصویر بکشد امری لازم و ضروری است. کتاب حاضر، در صدد است برای جبران بخشی از این خلأ مطالعاتی، طیفی از آیات قرآنی را که در انتقال به دوره معاصر، زمینه ساز تنش های تفسیری در جهان اسلام شده است، بر مبنای تفاسیر المنار، المیزان و من وحی القرآن به بحث گذارد. هم چنین تلاش شده است میزان اثرپذیری این تفاسیر از سنت تفسیرنویسی جهان اسلام بازشناخته شود و میزان نوآوری آنها در ارائه خوانش های توجیه پذیر، متناسب با اقتضائات دوره مدرن نشان داده شود.
این اثر چهار فصل دارد که فصل اول کلیات مفاهیم و روش شناسی می باشد و فصل دوم تفسیر تطبیقی آیات بحث برانگیز مرتبط با ابعاد فردی زنان و فصل سوم تفسیر تطبیقی آیات بحث برانگیز مرتبط با ابعاد خانوادگی زنان و فصل چهارم تفسیر تطبیقی آیات بحث برانگیز مرتبط با ابعا اجتماعی زنان می باشد.
کتاب اختلاف روایات شیعه درباره نهدی(عج) شبهات سلفی های معاصر در کتاب الامامه و النص به نویسندگی( نام مستعار) فیصل نور در موضوع اعتقاد شیعه نسبت به حضرت مهدی(عج) را تحلیل کرده و به آنها پاسخ داده است.
خوانش شیعه امامیه از اعتقاد به مهدویت از سوی یکی از نویسندگان معاصر وهابی به نام فیصل نور، در کتاب « الامامه و النص» مورد انکار قرار گرفت. روش فیصل نور در این کتاب این است که صرفا با تکیه بر منابع شیعه به رد اعتقادات شیعه پرداخته و در حقیقت مساله ی امامت را با استناد به منابع شیعه، بی اساس نشان دهد. برخی چون فیصل نور ادعا کردند که از طریق شیعه، اصل مهدویت قابل اثبات نیست و هیچ روایت صحیحی در این زمینه وجود ندارد. وی، این ادعا را، نه با بررسی اسناد روایات، بلکه با ناسازگار دانستن احادیث مهدویت، قابل اثبات دانسته است!
برای پاسخگویی به شبهات مهدوی در این کتاب ابتدا، ادله و نصوص امامت امام مهدی(عج) در آیات و روایات آورده شد، تا اصالت اندیشه مهدویت و حقیقت مهدی موعود موجود شناخته شود؛ سپس در گفتار دوم به شبهات اختلاف روایات شیعه درباره ولادت حضرت مهدی(عج) نام مادر ایشان و جواز نام بردن از اسم اصلی آن حضرت(عج) پاسخ داده شد. در گفتار سوم، شبهاتی در موضوع اختلاف شیعه درباره علت غیبت امام عصر(عج) مدت غیبت ، زمان ظهور، تکذیب ادعای مشاهده و تعارض لطف بودن امامت با غیبت امام زمان(عج) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و در گفتار چهارم به دو شبهه در مورد سن حضرت مهدی(عج) و عملکرد آن حضرت به هنگام ظهور پاسخ داده شد.
از آیات مهدویت، می توان به آیات« اظهار دین سوره توبه آیه 32-33 » ، « استخلاف سوره نور آیه 55» ، « وعده حکومت بندگان صالح و مومنان نیکوکار بر زمین سوره انبیا آیه 105» ، «سوره بقره آیه 114 خداوند می فرماید: خواری و ذلت در دنیا زمانی فرا می رسد که مهدی به پا می خیزد و قسطنطنیه را فتح کند و آنان را بکشد.» ، « سوره هود آیه 86 بقیه الله بهتر است برای شما اگر ایمان بیاورید، پس می گوید: منم بقیه الله و خلیفه ی خدا و حجت او بر شما» اشاره کرده است.
اصل آزادی قراردادی در قرآن کریم یکی از مهم ترین بنیادهای حقوق خصوصی محسوب می شود. این کتاب با الگو گیری از روش تفسیر موضوعی شهید صدر(ره)، دیدگاه قرآن کریم( از حیث مبانی و قلمرو) در مورد این نظریه مهم حقوقی برخاسته از غرب و خصوصا نظام حقوقی رومی ژرمنی را بیان می‌کند. در این راستا نقدهایی بر مهم ترین خاستگاه این نظریه یعنی نظام حقوقی رومی ژرمنی در این زمینه وارد ساخته است و درنهایت تفوق دیدگاه قرآن کریم را بر دیدگاه رومی ژرمنی در مورد این نظریه به اثبات می رساند.
قرآن کریم اصل آزادی قراردادی مورد نظر نظام رومی ژرمنی را قبول ندارد. با جایگزینی مبانی اسلامی به جای مبانی غربی اصل مزبور یک اصل اسلامی به وجود آمد که بر اساس برخی مبانی فقهی، آیات(مائده،آیه 1) و نساء( آیه29) برآن دلالت می کنند. همچنین آیانت مذکور بر مستثنیات اصل آزادی قراردادی با کلمات« العقود» و « الباطل» دلالت دارند. تفاوت نگاه قرآن کریم و نظام رومی ژرمنی به اصل آزادی قراردادی را می توان در مبانی و مستثنیات بدین شکل بیان نمود: اصل مزبور در قرآن کریم مبتنی بر اراده شارع و نگاه عبد- مولا به رابطه انسان و خداوند و در نظام رومی ژرمنی، مبتنی بر حاکمیت اراده انسان و در حاشیه بودن خداوند می باشد. و مستثنای اصل مزبور در قرآن کریم احکام شرعی است که توسط خداوند، پیامبر و امامان معصوم(ع) بیان می شود و در نظام رومی ژرمنی قانون سکولاری است که برآمده از اراده جمعی بشر می باشد که تجربه و تاریخ از خطای مکرر آن پرده برداشته است.
این اثر دارای یک مقدمه و سه فصل که هر کدام شامل مباحث و گفتارهایی می باشد در فصل یک کلیات و فصل دوم: مبانی اصل آزادی قراردادی در قرآن کریم و فصل سوم مستثنیات اصل آزادی قراردادی در قرآن کریم را مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد.
رساله حقوق امام زین العابدین(ع) منشوری است که با 51 محور حقوقی، شخصیت حقیقی و حقوقی انسان را با روشی قابل فهم و دلپذیر برای همه بیان کرده است؛ به طوری که هر کس با اندک تأمل، درایت و عمل به آنها، خود و دیگران را اصلاح می کند و در تشکیل جامعه مدنی سهیم می شود.
سیدالساجدین(ع) با شناساندن خالق هستی، ماهیت انسان و چگونگی سیر به سوی کمال مطلق، در دام افتادگان را رهایی می بخشد و راه مبارزه با دشمنان را می آموزد.
نویسنده در این کتاب می کوشد با نوشتاری تبیینی، گویا و کوتاه، و به مدد نکاتی ژرف و ارزشمند از آیات و روایات و سیره ائمه اهل بیت(ع) و کلام بزرگان، گامی در مسیر متخلق شدن به اوصاف، حالات پسندیده و شناساندن حدود و مرزهای دین و عقل و سیره گران قدر مشعل داران الهی بردارد.
در مقدمه این اثر، پس از توضیحی در تبیین رساله حقوق امام زین العابدین(ع)، به معرفی برخی از ترجمه ها و شرح های رساله الحقوق پرداخته شده و سپس به پیوستگی محورهای حقوقی و اخلاقی رساله الحقوق در منابع روایی، بررسی کامل راویان این اثر گرانقدر در کتاب شریف «الامالی» و «الخصال» و چینش و ترتیب محورهای حقوقی رساله می پردازد. سپس، کلیات رساله حقوق (ریشه مسائل حقوقی) مورد بحث و بررسی قرار گرفته و مسائل حقوقی مربوط به اعضا و جوارح انسان، افعال عبادی و غیرعبادی، پیشوایان و رعیت، زمامداران قدرت و دانش و سیاست، خویشاوندان نسبی و سببی، کارگزاران خدمت رسان، و همسایگان افراد معاشر و امور دیگر تبیین شده است.
در ادامه عناوین بارز صاحبان حق در رساله حقوق امام سجاد(ع) که مشتمل بر 51 مورد بوده شمرده شده که برخی از آنها عبارتند از : حق الله، حق نفس (خویشتن)، حق زبان، حق گوش، حق چشم، حق پا، حق دست، حق شکم (معده)، حق غریزه جنسی، حق نماز، حق حج واجب، حق روزه، حق صدقه و صدقات، حق قربانی در حج، حق پیشوایان حاکم، حق استاد و معلم، حق مدیران مشرف بر امور، حقوق رعیّت، حق ارتقای دانش و فهم، حقوق متقابل زن و شوهر، حق بردگان تحت تکفر، حقوق مادر، حقوق پدر، حقوق فرزندان، دیگر حقوقی که در رساله حقوق امام زین العابدین (ع) بدان پرداخته شده، می توان به حق بردگان خدمتگزار، حق نیکوکار و احسان کننده، حق اذان گوی اوقات شرعی، حق امام جماعت، حق هم نشین (آداب معاشرت)، حق همسایگان، حق دوست و همراه، حق شریک و مشارکت، حق اموال و دارایی ها، حقوق و وظایف بدهکار، حق همکاران دوست، حق دشمن مدّعی، حق مشورت گیرنده، حق مشاور و نظردهنده، حق پندخواه و نصیحت جو، حق نصیحت کننده و راهنما برپندگیرنده، حق بزرگ تران و پیشکسوتان، حق کوچک تر ها و زیردستان، حق نیازمندان و فقیران درخواست کننده، حق مسئول، حق شادی و ایجاد سرور، حق افراد مجرم و بدکردار، حق عمومی و ملی مسلمانان و هم‌کیشان، حق اهل ذِمّه اشاره کرد.
در پایان کتاب کتابنامه ای در بیست صفحه آورده شده و نیز نمایه ای از آیات، روایات، اعلام، اصطلاحات و موضوعات، اشعار نیز با ذکر صفحات آورده شده است.
کتاب روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلام ضمن اشاره به مبانی انسان شناسی از دیدگاه اسلام، ذیل هر نظریه شخصیت با رویکرد اسلامی، به تحلیل و تبیین آن پرداخته است. این پژوهش با هدف تدوین روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلام در ده فصل تنظیم شده است.
در فصل اول، ضمن اشاره به تعریف و موضوع روان شناسی شخصیت، زمینه های تاریخی آن مورد بررسی قرار می گیرد.
فصل دوم، به رویکرد های نظری مطالعه شخصیت اختصاص یافته است. یکی از رویکردهای مهم در این فصل رویکرد دینی و فرهنگی مطالعه شخصیت است
عوامل و فرایند های زیستی، محیطی و معنوی شخصیت به ترتیب عنوان فصل سوم، چهارم و پنجم این مجموعه را تشکیل می دهد.
فصل ششم به رشد و تحول شخصیت اختصاص یافته است.
ابعاد و ساختار شخصیت، عنوان فصل هفتم این مجموعه است.
در فصل هشتم، سنجش و اندازه گیری شخصیت و در فصل نهم بهنجاری شخصیت مورد بحث بررسی قرار گرفته است.
سرانجام در فصل دهم آسیب شناسی و اختلال شخصیت بررسی شده است.
گزیده ای از کتاب( قلب و اختلالات شخصیت)
برای قلب در آیات و روایات یک سلسله اختلالات بیان شده است. این اختلالات که تا حدودی ماهیت اختلالات شخصیت راآشکار می سازند، بدین قرارند: 1- مهر زدن قلب 2- حجاب قلب 3- قساوت قلب 4- کوری قلب 5- مرگ قلب در اینجا یکی از این موارد را برای شما بازگو کرده .
مرگ قلب: بیماری قلب مانند بیماری جسمی دچار شدت و ضعف می شود. گاهی بیماری قلب چنان شدید می شود که ممکن است فرد بمیرد. در واقع، مرگ قلب وضعیتی است که درآن هیچ یک از علائم حیات روانی در فرد دیده نمی شود. طبق آیات و روایات، افراد با افزایش گناه، مرگ قلب را تجربه خواهند کرد. به همین جهت در روایات از دنیاگرایی، اصرار برگناه، ارتباط و تعامل با جنس مخالف، جرو بحث و بگو مگوهای بی فایده، همنشینی با افراد خوش گذران و افراط در خنده و شوخی به عنوان چیزهایی که قلب را می میرانند. یاد شده است. بنابراین هر یک می توانند زمینه اختلالات شخصیت را در فرد فراهم کنند.
کتاب تحلیل و بررسی تعارض روایات آل کساء(ع) با نصوص امامت به تحلیل و بررسی شبهه تعارض سخنان و رفتارهای پنج تن آل عبا(ع) با نصوص امامت که از سوی برخی ازوهابیان ( همانند فیصل نور در کتاب الامامه و النص) مطرح شد، پرداخته است.
در علم کلام، بحث نص بیشتر در خصوص مسئله امامت و جانشینی پیامبر(ص) مطرح است. در این نوشتار سعی شده است که به ناسازگاری سخنان پنج معصوم اول(ع) با نصوص امامت که از سوی فیصل نور مطرح شده است، پاسخ داده شود.
این کتاب شامل چهار گفتار است که:
گفتار اول: براهین عقلی و نصوص امامت دوازده امام(ع)
گفتار دوم: پیامبر اکرم(ص) و مساله نص
گفتار سوم: حضرت علی(ع) و مسئله نص
گفتار چهارم: امام حسن مجتبی(ع) و مسئله نص
گفتار پنجم: امام حسین(ع) و مسئله نص
گفتار ششم: حضرت زهرا(س) و مسئله نص
کتاب دینداری متفکرانه با استناد به آیات و روایات، ارتباط تنگاتنگ و انکار پذیز بین تفکر و تعمیق ایمان دینی را مورد واکاوی و بررسی قرار داده تا خواننده با این گفتمان الهی آشنا گردد. این ارتباط آن قدر مهم و حساس است که عاقل ترین مردم، عابدترین مردم معرفی می شوند و با کم و زیاد شدن عقل، بندگی و ایمان نیز متاثر خواهد شد.
سیره نبوی همواره بر تفکر و تعقل، در امور مختلف صحه گذاشته و آن را اساس حیات انسانی می داند. برانگیختن مردم بر تعقل و اندیشیدن در دین مبین اسلام راهی است که دریچه های حکمت را بر مردمان می گشاید.
این اثر از سه فصل تشکیل شده که فصل اول کلیات است و فصل دوم مولفه هاوآثار رابطه ی تفکر و دینداری از منظر آیات و روایات و فصل سوم به رابطه ی تفکر وتعقل، در تعمیق ابعاد و آثار ایمان می پردازد.
تعمیق ایمان دینی از مباحث مهم در باورها، اعمال و اخلاق انسان دین باور است، و یکی از مهم ترین راه های دست یابی به آن استفاده از عقل و خرد و اندیشه است. درآیات و روایات، به اندیشیدن در امور دینی و معنوی تاکید فراوان شده است. بدین ترتیب، عقل، قوه یتمییز حق از باطل، نیروی تجزیه و تحلیل و حقیقت جویی، سبب دوری از خرافه، موثر در اخلاقیات و عمل صالح و در یک کلام، سبب تعمیق ایمان دینی می شود.
گزیده ای از کتاب
مولای متقیان در باب آثار تفکر در تعمیق ایمان دینی می فرماید:
تفسیر بیان سوره های انسان و قیامت را به بررسی و تفسیر پرداخته است. قرآن کتاب خدا برای سعادت انسان در دنیا و آخرت است، چرا که نزولش آنگونه که خود فرمود، بیانگر همه چیز، مایه هدایت، رحمت و سعادت برای اهل اسلام است.
مولی العارفین، امیرالمومنین علی(ع) قرآن را که دارای ظاهری زیبا و باطنی ژرف معرفی می نماید، و در ادامه مطالب آن را مایه شگفتی و اسرار نهفته در آن را پایان ناپذیر می داند، و پرده تاریکی ها جز در سایه آن کنار نمی رود، به این کتاب الهی آنجا که از حقایق تاریخ می گوید برای این است که انسان را تا به ساحل نجات مشعلداری کند.
اگر امروز بشریتبخواهد در ابعاد گوناگون زندگی، چه معنوی و چه مادی چیزی بداند و بگوید و شاهد پیشرفت های چشمگیر در دو ساحت فوق گردد راهی جز پناه جستن به این کتاب الهی ندارد.
تجربه نشان داده است که در طول تاریخ اسلام هر جا که مسلمانان به این کتاب الهی تمسک کردند فاتحان تاریخ و الگوی ملت ها شدند. در مقابل فاصله گرفتن مسلمانان از درس ها و تجربه های آن مایه عقب ماندگی های جبران ناپذیر و دور ماندن از سعادت دنیا و آخرت گردیده است.
گزیده ای از کتاب( هدف دار بودن آفرینش انسان)
خداوند به چه منظور انسان را آفریده است؟ شخصی به نام جعفر بن محمد بن عُماره از پدرش نقل می کند که: از جعفربن محمد، امام صادق(ع) پرسیدم:« چرا و برای چه جهتی خداوند بشر را خلق نمود؟» فرمود:« خدای متعال بشر را عبث و بیهوده نیافریده و آن ها را مهمل وانگذارده بلکه خلق فرمود آن ها را برای اظهار قدرت خود؛ و ایشان را به اطاعت و بندگی خود تکلیف فرموده تا مستوجب و مستحق بهشت شوند؛ و خلق نفرموده ایشان را که منفعت و سودی ببرد و یا به سبب ایشان دفع سوء و ضرری از خود بنماید، بلکه آنان را آفریده که منفعت به ایشان برساند و متنعم به نعمت های همیشگی آخرت خود گرداند».
کتاب مسیر سعادت در مسئله شرح دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان است. این کتاب به مباحثی مقدماتی در فلسفه و بایسته ها و آثار دعا می پردازد و بعد در سه فصل به شرح دعاهای روزانه به صورت جدا جدا می پردازد. نویسنده با تکیه به میراث قرآنی و روایی بر آن است که با شرحی روان بر دعاهای روزانه ماه مبارک داشته باشد:
دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان همچون دیگر دعاهای مأثوره از معصومین (ع) حاوی مضامین بسیار بلند و ارزشمند و دربردارنده معارف و ارزشهای بسیار والاست که آشنایی با آنها به معرفت و شناخت انسان نسبت به ارزش های الهی عمق می بخشد ودرهای معارف به سوی انسان می گشاید.
در این کتاب مطالب ارزنده ای در قالب شرح دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان ذکر گردیده است که حاوی بسیاری از معارف و ارزشهای اسلامی است.
یکی از چیزهایی که انسانها به شدت به آن نیازمند هستند و نقش مهمی در سعادت دنیوی و اخروی انسانها دارد، دعا است. دعا وسیله ارتباط فقیر محض؛ یعنی انسان با غنی مطلق؛ یعنی خداوند است که موجب میشود انسان با ارتباط با غنی مطلق و درخواست خاشعانه از خداوند، خودش را به معبود یکتا نزدیک کند، احساس آرامش نماید، شارژ شود و نیازهایش برطرف گردد و...
انسان، موجودی ضعیف و نیازمند است و برای رفع نیازهای خویش باید گدایی نماید و بدون گدایی و تکدی گری نیازهای او رفع نمیشود. نیازمندی انسان فقط از طریق گدایی در خانه خدا برطرف میشود؛ چون غیر از خدا همه گدا و فقیر هستند و خود محتاج خداوند میباشند. بر خلاف گدایی از انسانها که ذلتآور است گدایی در خانه خدا عزتآور است و اگر انسان میخواهد عزت حقیقی پیدا نماید باید در خانه خدا گدایی نماید و تنها وسیله گدایی انسان در خانه خدا، دعا و مناجات است.
کتاب شامل دو فصل است که در فصل اول مباحثی پیرامون دعا ذکر شده است و فصل دوم به شرح دعاهای ماه مبارک رمضان پرداخته است.
گزیده ای از کتاب(قسمتی از شرح دعای روز21 ماه)
در این دعا سه خواسته از خداوند درخواست شده است:
3.خواسته سوم این است که خداوند ما را از بهشتیان قرار دهد و جایگاه ما در عالم آخرت در بهشت برین باشد.
کتاب درسنامه نقد شبهات قرآنی به بررسی برخی شبهات مهم و پر تکرار درباره قرآن کریم می پردازد، گرچه برخی از آنها قدیمی می نمایند، اما به دلیل طرح درباره آنها در قالبی جدید، بازخوانی و نقدشان ضرورت یافته است، مانند شبهات مربوط به حقوق زن ، آزادی، عدل الهی، آیات متناقض نما، و قرآن و علوم روز.بحث اصالت قرآن و تاثیر پذیری یا ناپذیری آن از فرهنگ زمانه نیز از موضوعات توجه بر انگیز در بررسی و نقد شبهات قرآنی است.تمرکز نویسنده بر شبهات درباره معارف قرآن است، و بررسی شبهات مرتبط با موضوعاتی مثل تحریف، نسخ، محکم و متشابه، و نیز شبهات مربوط به پیامبران و شخصیت های قرآنی، در مباحث علوم قرآنی و قصص قرآن به بحث گذاشته شده است.
مطالب کتاب در هفت بخش سامان یافته است. این بخش ها که در بردارنده محورهای اصلی شبهات پرتکرار است، عبارت اند از:
بخش اول: اصالت قرآن و شبهۀ اقتباس قرآن از تورات و انجیل(درس اول)
بخش دوم: شبهۀ تاثیرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه و بررسی موارد آن(درس دوم و سوم)
بخش سوم: شبهات مربوط به کرامت و حقوق زن( درس چهارم و پنجم و ششم)
بخش چهارم: آیات متناقض نما( درس هفتم و هشتم)
بخش پنجم: ادعای وجود اشتباهات علمی، تاریخی و ادبی در قرآن( درس نهم، دهم، یازدهم)
بخش ششم: شبهات مربوط به وجود معارف و احکام مخالف عدالت و آزادی در قرآن( درس دوازدهم، سیزدهم، چهاردهم)
بخش هفتم: ادعای مخالفت معارف قرآنی با رشد و پیشرفت جامعه( درس پانزدهم و شانزدهم).
گزیده ای از کتاب( خلقت آسمان ها از دود)
قرآن کریم ماده اولیه آفرینش آسمان ها را دود دانسته است: سوره فصلت آیه 41 در حالی که طبق آخرین نظریۀ فیزیک، تشکیل جهان پس از بیگ بنگ(مِه بانگ) از توده فوق متراکمی از انرژی بوده است. دود صرفا مخلوطی از گاز های منوکسیدکربن، دی اکسیدکربن و مانند آن است. پاسخ این اشکال در گرو بیان چند نکته است: یک. واژه «دخان» در لغت عرب، فقط به معنای دود آتش نیست، ابن عباس، صحابی آشنا با لغت عرب و مرجع پسینیان در فهم معانی دقیق الفاظ قرآنی، « دخان» را دراین آیه «صبیر» معنا کرده است. یعنی ابری سفید رنگ، متراکم و غلیظ که بر اثر تراکم بخار شکل می گیرد. در آیات دیگر قرآن مثل انبیا آیه 21 نیز اشاره شده است.
کتاب فرهنگ قرآنی واژگان و اصطلاحات معماری دانش‌نامه‌ای از اصطلاحات معماری در قرآن است. نویسنده با باور به اینکه پاسخ تمام اندیشه‌ها و جست‌وجوهای بشر را می‌توان در کتاب مقدس یافت، به بررسی واژگان تخصصی معماری در قرآن پرداخته و آنها را از منظر حکمت خداوند شرح داده است. در این کتاب فرهنگ قرآنی واژگان و اصطلاحات معماری، نتایج پژوهشی را به اشتراک گذاشته که تلفیقی از مباحث معماری و ارجاعات قرآنی است.
قرآن کریم مخالف هنر نیست و در آیاتی ( سوره آل عمران آیه 49 و مائده آیه 110) صحنه آرایی و تصویر پردازی نموده و تابلوهای هنری زیبایی را خلق کرده است. لذا انجام این پژوهش در مورد معماری بر مینای قرآن کریم شکل گرفته است. با تحقیات صورت گرفته بیش از 167 واژه در زمینه معماری ( و البته شهر سازی) از این اقیانوس ژرف استخراج گردیده است. هدف دیگر از استخراج این واژه ها، دستیابی به الگوی« معماری وحیانی و قرآنی » بود که در سایه این کلمات می توان به آن دست یافت.
در ابتدای کتاب، اصطلاحات معماری به‌کاررفته در قرآن را به دو دسته تقسیم می‌کند. دسته‌ی اول واژگانی‌اند که به‌صورت مطلق به‌کار رفته‌اند و هیچ‌گونه زمینه و اشاره‌ای به معماری نداشته‌اند. اما دسته‌ی دومی هم وجود دارد که با گرایش به معماری و شهرسازی استفاده شده است. این دسته از واژگان، مکرراً در سوره‌ها و آیه‌های مختلف به‌کار رفته‌اند و ویژگی‌های آنها هم به تفصیل شرح داده شده است.
گزیده ای از کتاب(أثاث)
این واژه، دو بار در آیات مکی به صورت اسمی و نکره به کار رفته است. اثاث در قرآن به معنای مال و وسایل خانه آمده است.معنی واژه: اهل لغت اثاث را اسباب خانه معنی کرده‌اند، راغب قید کثرت را بر آن افزوده و گوید ریشه آن از (اَث اذا کَثَر و تکاثَفَ) است و به هر مال که زیاد باشد اثاث گفته شده و گویند اثاث آن است که برای مصرف و استفاده است نه برای تجارت (اقرب‌الموارد).
آیه: وَکَم اهلَکنَا قَبلَهُم مَن قَرنٍ هُمْ أَحْسَن اثاَثاً وَرِیًا سوره مریم(74)
ترجمه: و چه بسیار نسل‌ها را پیش از آنان نابود کردیم که اثاثی بهتر و ظاهری فریباتر داشتند.
المیزان می‌نویسد: کلمه قرن به معنای مردمی همزمان است و کلمه اثاث به معنای متاع خانه است ولی بعضی گفته‌اند که جز بر اثاث بسیار اطلاق نمیشود و یک تکه از وسائل زندگی را اثاث نمی‌گویند و این کلمه در نتیجه جمعی است که واحد ندارد و کلمه "ری" (به کسر راء و سکون همزه) به معنای هر چیزی است که از چشم‌انداز به نظر بیاید و ظاهراً جمله مذکور جمله‌ای است حالیه و کلمه "کم" خبریه است نه استفهامی و معنای آیه این است که اینان به این شبهه واهی (که ما مقام و مجلس بهتری داریم) استدلال می‌کنند تا مؤمنین را خوار بشمارند و حال آنکه ما قبل از ایشان جمعیت‌های بسیاری که از نظر کالا و اثاث و مجلس خیلی بهتر از ایشان بودند هلاک کردیم. در فرهنگ معماری بجای این واژه مبلمان استفاده می گردد که شامل همه اسباب و اساس منزل در فضاهای مختلف می باشد. و نقشه ای به همین منظور نیز تهیه می گردد که به آن پلان مبلمان می گویند.
کتاب شرح زیارت آل یاسین که متنش شباهت زیادی به زیارت جامعه کبیره دارد.یگکی از زیارت های مشهور آن حضرت (ع) زیارت آل یاسین است و این زارت به این خاطر بدین نام نامیده شده که با سلام بر آل یاسین که خاندان پیامبر(ص)هستند، آغاز شده.
این کتاب به بررسی سند و متن زیارت ؛ مقامات امام زمان(ع) در نزد خداوند متعال؛ محبت مومنین نسبت به امام زمان(ع) و ستایش ایشان؛ شاهد گرفتن امام(ع) بر عقائدمان می پردازد.
تقریبا یک چهارم از مسلمانان جهان اعتقاد به وجود امام زمان(ع) دارند و نیز اعتقاد دارند به اینکه ایشان غائب هستند و به دستور الهی به همراه جناب خضر(ع) و سپاهیان الهی در پس پرده غیب فعالیت می کنند تا زمانی که خداوند ایشان را ظاهر سازد و ایشان زمین را از عدل و داد پر سازند همان گونه که پر از ظلم و جور شده. بسیار از مومنین نیز هر روز با زبان های گوناگون و با شیوه های مختلفی که از علما و ائمه(ع) آموخته اند، زیارت های آن حضرت را می خوانند، زیارت هایی شامل سلام بر آن حضرت، ذکر اوصاف و مقامات الهی ایشان و درخواست رضایت و دعا و شفاعت از ناحیه آن حضرت است.
گزیده ای از کتاب( شاهد گرفتن بر عقیده به چه معناست؟)
شاهد گرفتن امام بر عقیده، به این معناست که مومن در برابر امام خود بنشیند و تمام عقائد خود را برای حضرت بازگو کند و ایشان را بر این عقائد شاهد بگیرد.( کافی ج 1 ص 188)
این کارازگذشته نیز رایج بوده و یاران ائمه در برابر ایشان عقائدشان را بازگو می کرده اند، هم برای تصحیح و هم برای شاهد گرفتن امام (ع).
همچنین آن حضرت در حدیث دیگری فرمودند: روز قیامت هیچ کس از جای خود تکانی نمی خورد مگر اینکه درباره چهار چیز از او سوال می شود: از عمرش که در چه راهی گذرانده و از جوانی اش که در چه کاری به سر رسانده و از مالش که از کجا آورده و از دوستی ما اهل بیت.( امالی شیخ صدوق ص 39)
ماخذشناسی تفاسیر قرآنی برای دانشجویان رشته علوم قرآن و حدیث به عنوان منبع اصلی درس تدوین شده است. منابع تفسیری تدوین غیر رسمی آنها از زمان معصومین(ع) آغاز شده، یکی از بهترن مراجع فهم قرآن و شناخت دین است. دراین میان، ضروری است در علم تفسیر نیز به دلیل اهمیت آن از زمان نزول قرآن تا کنون، در کتبی مستقل، تمامی مآخذ و منابع مرتبط با این علم معرفی و تبیین شوند، تا پژوهشگران بتوانند از آن استفاده و بهره برداری کنند. در این کتاب سعی شده در معرفی و شناخت تفضیلی مهم ترین منابع تفسیری فریقین، نکات مهم، اساسی و کلیدی تفاسیر لحاظ شود و افزون برآشنایی عمومی با تفاسیر، دانشجو با نقاط قوت و برجستگی های ویژه هر تقسیر و کاستی ها و نقد های وارد برآن آشنا شود.
این کتاب دارای دوازده درس است که هر درس به چندین مبحث پرداخته است. درس اول: شناخت واژگانی و اصطلاحی تفسیر ؛ درس دوم: تفاسیر روایی و کارکرد آنها ؛ درس چهارم: آشنایی با مهم ترین تفاسیر روایی شیعه ؛ درس پنجم: آشنایی با مهم ترین تفاسیر روایی اهل سنت ؛ درس ششم: تفاسیر اجتهادی- روایی شیعی ؛ درس هفتم: تفاسیر اجتهادی – روایی اهل سنت ؛ درس هشتم: آشنایی با تفاسیر اجتهادی جامع شیعی ؛ درس نهم: آشنایی با تفاسیر اجتهادی جامع اهل سنت ؛ درس دهم: بررسی تطبیقی تفاسیر اجتهادی جامع شیعی و اهل سنت ؛ درس یازدهم: تفاسیر موضوعی و چرایی نگارش آنها ؛ درس دوازدهم: آشنایی با تفاسیر موضوعی اهل سنت و در پایان جمع بندی به بررسی تطبیقی تفاسیر موضوعی شیعی و اهل سنت پرداخته است.
مولفه های حقوق شهروندی از جمله حقوق عمومی بوده و به مجموعه قواعد حاکم بر روابط اشخاص در ارتباط با کشوری که افراد تابعیت آن را دارند اطلاق می گردد. این اثر با بررسی مستندات قرآنی به ایضاح مولفه های حقوق شهروندی در جامعه مدنی- اسلامی با رویکرد ارتباط دولت با مردم پرداخته است تا جایگاه هر یک از مولفه های حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن تبیین گردد. کتاب از چهار فصل با موضوعات:
فصل اول: کلیات تحقیق(مباحث مقدماتی و مفهوم شناسی ؛ فصل دوم: جایگاه عدالت اجتماعی( ابعاد عدالت اجتماعی در حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن و نقش دولت در تحقق عدالت اجتماعی و نقش فرد در تحقق عدالت اجتماعی)؛ فصل سوم: جایگاه امنیت در حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن کریم( اقسام امنیت و راهکارهای ایجاد امنیت اجتماعی از دیدگاه قرآن)؛ فصل چهارم: مسئولیت مدنی در حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن( ماهیت مسئولیت مدنی در قرآن و اقسام مسئولیت مدنی در حقوق شهروندی از دیدگاه قرآن و مصادیق مسئولیت مدنی در قرآن) و در پایان فهرست منابع آورده شده است.
شهروند به مفهوم فردی است که دارای زندگی جمعی است و دارای تمدن و فرهنگ شهر نشینی می باشد و حقوق شهروندی یکی از مهمترین حقوق مدنی به شمار می رودکه در قالب باید ها ی اخلاقی- حقوقی به عرصه ظهور می رسد. حقوق شهروندی، در اسلام با تاکید بر سه مولفه عدالت اجتماعی و امنیت اجتماعی و مسئولیت مدنی محقق می شود. این سئوال مطرح است که حقوق شهروندی در قرآن به چه میزان مورد توجه قرار گرفته است؟ در این کتاب پاسخ به این سئوال را به صورت مبسوط در خواهید یافت.
