خراسان، سرزمینی است پهناور با فرهنگها و قومیتهای مختلف ایرانی؛ این چندفرهنگی و چندقومی در هنر بهطور خاص نمایان است. شاخصترین ویژگی موسیقی شرق خراسان علاوه بر بُعد عرفانی و اخلاقی، بُعد اجتماعی و فرهنگی آن است که هویت انسانی و احساسات درونی مردم این سرزمین را آشکار میسازد. مجموعه این ابعاد در قالب قطعاتی به نام «مقام» در زندگی موسیقایی این خِطه بر اساس تمایلات زیباییشناختی مردم توسط خنیاگران به واسطۀ ساز «دوتار» و آواز «فریادی» روایت میشود. بعضی از قطعات مقامی این منطقه به لحاظ شکل فرمال با فرم ترکیبی «نوبت» در ارتباط هستند که یکی از مهمترین فرمهای موسیقی کلاسیک ایران در ادوار گذشته بوده است. فرم ترکیبی «نوبت»، در حوزۀ موسیقیهای قومی نیز با مراسم آئینی، شادمانی، موسیقی درمانی و غیره قابلیت اجرایی دارد.
کتاب آوای رزم حاصل مجموعه مقالاتی است که به بررسی مشکلات امروزی جامعه موسیقی نظامی پرداخته است.
ضمن بررسی مختصر تاریخ موسیقی نظامی ایران، نیم نگاهی به موسیقی حماسی دوران جنگ نیز داشته و سفری پرماجرا برای آشنایی با شکلگیری تغییر و تحولات و پیشرفت موسیقی نظامی در ایران به دنبال دارد. بهکارگیری طیف متنوع موضوعات، از چالشها و موانع گسترش موسیقی نظامی در ایران گرفته تا اجرای رپرتوار موسیقی نظامی در ارتباط با دوگانگی غیرموقعیتی / موقعیتی، آسیبشناسی و عوامل ایجاد ترومای سازمانی در روند تغییر تخصص کارکنان رزمنواز نیروهای مسلح و بررسی فرم قطعات رایج مورد استفاده در موسیقی نظامی ایران، امکان تجزیه و تحلیل این مباحث را از زوایای کاملاً متفاوت فراهم میسازد.
در کشور ما، منابع محدودی در ارتباط با موسیقی نظامی و حماسی منتشر شده است که بخش اعظم آنها در ارتباط با مسائل تاریخی این گونۀ موسیقایی است. در این طرح پژوهشی سعی شده، تا زوایای نوینی از جایگاه موسیقی نظامی در نیروهای مسلح ارائه شود و برای دسترسی به این هدف، موضوعات مورد بحث را از نگاه متخصصان، کارشناسان و نوازندگان این رشتة هنری عرضه نمودهایم. البته با توجه به همة این مسائل، شاید تمام جوانب موسیقی نظامی در کتاب حاضر عنوان نشده باشند. مقالات کتاب بهگونهای تنظیم و تألیف شدهاند تا خواننده با یک روند تاریخی و در ادامه با ادراکی از مفاهیم با تمامی جوانب و معضلات این گونة موسیقایی آشنا گردد. در انتخاب موضوعات مورد نیاز سعی شده است تا مقالات، پیوستگی و یکپارچگی خود را حفظ نمایند و خواننده را دچار سردرگمی نکنند.
قرن نوزدهم دورهای سرشار از نوآوری، ابداع و خلاقیت بود. بسیاری از آهنگسازان علاقهمند به آزمودن سازهای ملودیک، قطعات موسیقی، فرم و همچنین علاقهمند به ایجاد صداهای جدید و گسترش ارکستر سمفونیک بودند. از میان این علایق در میان آهنگسازان میتوان به ابداع یک ساز جدید با عنوان توبا در خانوادة سازهای بادیبرنجی اشاره کرد که به همراه خانوادة خود، یوفونیوم اختراع گردید. پیشرفت و گسترش ساز توبا در دنیای مدرن قطعاً یک فرایند تکاملی به حساب میآمد اگر چه برای بقای ساز توبا، رونق و شکوفاییهای کنونی آن توضیحاتی روشن وجود دارد در حالی که پیشینیان این ساز تنها در موزهها قابل مشاهده هستند. بسیاری از آهنگسازان بزرگ با استفاده از این ساز در قطعات برجستة خود راه را برای رشد و شهرت ساز توبا و خانوادة آن هموار کردند.
کتاب توبا از گذشته تا امروز با توجه به احساس نیاز نویسنده و لزوم وجود کتابی مرجع برای معرفی و آموزش سیر تکامل و تاریخچه خانوادة توبا و معرفی انواع سازهای موجود در سراسر دنیا و بررسی ویژگی و ساختار کلی آنها برای آشنایی بیشتر نوازندهها و آهنگسازان به رشته تحریر در آمده است. کتابی که در دست دارید انضباط موضوعی سنجیدهای دارد و در دو فصل جداگانه به نگارش درآمده است که عبارتند از:
فصل اول: شامل ترجمة کتاب تاریخچه و سیر تکامل ساز توبا اثر جورج پالتون
فصل دوم: شامل تکنیکهای گسترشیافته در ساز توبا
فصل دوم این کتاب مستخرج از پایاننامه کارشناسی ارشد نویسنده در دانشگاه هنر تهران است. نگارش این کتاب به گونهای است که خواننده بتواند هر یک از این فصلها را مستقل از یکدیگر مطالعه نموده و به رعایت تقدم و تأخر آنها نیازی نداشته باشد و این کتاب برای یادگیری هر چه بهتر مخاطبان به صورت خودآموز تهیه شده است. مطالب این کتاب به عنوان یک منبع علمی و پژوهشی معتبر به صورتی واضح و گیرا برای طیف وسیعی از مخاطبان دانشگاهی و همة علاقهمندان به این رشته تشریح شده است.
امروزه دانش بشر در حوزههای گوناگون چنان گسترش یافته و به شاخههای مختلف تقسیم شده است که نزدیکترین رشتههای هنری نیز از یکدیگر فاصلة بسیار گرفتهاند. با این وجود موسیقی، فیزیک و ریاضیات که از هزاران سال پیش ارتباطی تنگاتنگ و اسرار آمیز داشتهاند همچنان پیوند خود را حفظ نمودهاند.
در کتاب پیش رو با بررسی تمام جوانب پیشرفت تکنولوژی در تولید سرساز سازهای بادیبرنجی از سه بُعد آلیاژ، ساختار و ابعاد به این موضوع پرداخته شده و نتایج مطلوبی در خصوص استفاده از مناسبترین سرساز مختص با هر محدودة صوتی جهت تسهیل در تمرین و زمان نوازنده ارائه شده است. اما این تمام موضوع نیست، زیرا در صورتی که اگر نوازندهای بهترین و باکیفیتترین سرساز موجود را انتخاب نماید ولی برای ساختار فیزیکی منحصر به فرد او حین نواختن ساز مربوطه (لبها، نحوه قرارگرفتن دندانها) مناسب نباشد هیچ نتیجة مطلوبی از آن نخواهد گرفت. بنابراین توصیه میشود که مطالب موجود در این کتاب را به عنوان یک راهنمایی کلی در نظر گرفته و نقطة آغازی در انتخاب و آزمودن تعدادی سرساز با مشخصات مورد نظر نموده و مناسبترین آن را برای خودتان انتخاب نمائید.