حمامهای تاریخی تبریز

در کتاب حاضر ضمن معرفی حمام‌های تاریخی شهر تبریز، معماری آنها بررسی شده است. معماری حمام مانند سایر بناهای قدیمی از الگوهای فضایی معینی تبعیت می‌کند. دسترسی به آب، حفظ دما و جدا کردن فضاهای پاک و ناپاک سه شرط اصلی فضایی پیچیده و متفاوت با سایر بناها در حمام بوده است. همین شرایط و خصوصیات برای این بنا، که از کارکرد آن ناشی می‌شود، باعث تعریف الگوی معماری خاص و دقیقی برای حمام شده است و فضاهایی چون دالان، هشتی ورودی، بینه، میاندر، گرمخانه، خزینه و... در حمام وجود دارد. به دلیل آن که حمام محیطی نسبتا بسته است و ارتباط کمی با شرایط اقلیمی خود دارد، بنابراین معماری فضاهای داخلی آن، اغلب در مناطق و اقلیم‌های مختلف تفاوت اساسی ندارد و در شهرهای مختلف یکسان است. بر این اساس نگارنده به منظور شناخت بیش‌تر معماری حمام‌ها در تبریز در بخشی از کتاب به بررسی کلی الگوهای معماری حمام‌ها در معماری ایران پرداخته است. حمام نظافت (حمام حاجی رضا)، خان، سیدگلابی، شالچی‌لار، بهار، نوبر، چرنداب، سرهنگ، شتربان، و شاهزاده از جمله حمام‌های تاریخی شهر تبریز است.