درآمدی تحلیلی - تاریخی بر شخصیت، آراء و اندیشه‌های میرزا کوچک‌خان جنگلی و مکاتبات سردار جنگل با نگاهی به اسناد

در کتاب حاضر، زندگی، شخصیت، اندیشه‌ها، فعالیت‌های اجتماعی و مبارزات سیاسی "یونس" معروف به "میرزاکوچک‌خان" یا سردار جنگل (1259-1300 شمسی) بررسی شده است. علاوه بر آن، مکاتبات سردار جنگل، همراه با گزیده‌ی اسناد در کتاب فراهم آمده است. ضمن آن که به اهداف و فعالیت‌های قیام جنگل، نیز دیدگاه‌های این جنبش، و تاکید میرزاکوچک‌ بر حقوق انسانی، اتحاد اسلامی و عدالت‌خواهی اشارتی شده است. میرزاکوچک‌ تحصیلات مقدماتی خود را تا سال 1273 در مدارس رشت گذراند و از پس به تحصیلات عالیه از صرف و نحو و معانی و بیان و منطق و مختصری از فقه و اصول پرداخت. آن‌گاه عازم تهران شد و در مدرسه‌ی محمودیه ادامه‌ی تحصیل داد و این زمان مصادف با آغاز انتشار افکار و اندیشه‌های آزادی‌خواهان و روشنفکران بود و میرزاکوچک نیز بدان گرایش یافت و در رشت به فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم استبداد دست زد. پس از فرمان مشروطه، وی انجمنی با شرکت میرزا محمد انشائی به نام "انجمن روحانیان" تاسیس کرد. این انجمن با روی کار آمدن محمدعلی شاه و فرمان او بسته شد و در پی آن، اعضای انجمن متفرق و متواری شدند. پس از جنگ جهانی اول، قوای روس، انگلیس و عثمانی، هریک وارد ایران شدند و اوضاع عمومی کشور پریشان شد. مشاهده‌ی این فجایع میرزا کوچک‌خان را آسوده نگذاشت و پس از آن، کمیته‌ای به نام "اتحاد اسلام" تشکیل داد و با تهیه‌ی اسلحه، قیام خود ر از جنگل تولم گیلان آغاز کرد. اما این قیام پس از هفت سال با پشت سر گذاشتن فراز و نشیب‌های بسیار، با شهادت میرزا کوچک‌خان به پایان رسید.