خاطرات و خطرات: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای‌از دوره زندگی من

خاطرات و شرح زندگانی رجال و مردان سیاسی هر عصر و دوره ای از بزرگترین و مهم ترین مآخذ تاریخ آن عصر است که در روشن نمودن زوایای تاریک و مبهم تاریخ کمک شایان و قابل توجهی می نماید.درباره تاریخ معاصر ایران که یکی از مهمترین ادوار تاریخی این کشور است هنوز گفتنی فراوان است و علل و عواملی بسیاری از وقایع مهم آن هنوز مکتوم مانده است.

این کتاب، بسیاری از حوادث جزیی‌ای که در آن دوره اتفاق افتاده است، را بازگو می‌نماید. در واقع، مجموعه حاضر دست‌نوشته‌های مؤلف می‌باشد که آن‌ها را به صورت روزانه مرقوم می‌نموده است. حوادث مختلفی که در زمان تصدی پست‌های مختلف دولتی؛ همچون فرماندرای فارس و آذربایجان و سفر به ممالک اروپائی و فعالیت‌های حزب توده و... رخ داده است. و به همین دلیل نیز بسیاری از اتفاقاتی که در دیگر کتاب‌های تاریخ معاصر بدان‌ها اشاره‌ای نشده است، را می‌توان در این کتاب یافت.

نویسنده در ابتدا گزارشی از دوران کودکی خود و توصیف مختصری از مدرسه دارالفنون و سپس سفر خود به آلمان را جهت ادامه تحصیلات و اتفاقات حاصل از آن سفر را یادداشت می‌کند. در فصل دیگری از کتاب، نویسنده به مقدمات نهضت مشروطیت و اسباب و علل آن می‌پردازد. اختلاف با ترکیه، تعیین سرحد ایران و شوروی پس از جنگ، منع فروش مشروبات الکلی، اختلاس از بانک ملی، تیر خوردن و مجروح شدن مرحوم مدرس، به توپ بستن مجلس، سفر رضاخان به ترکیه، رفع حجاب، عروسی شمس و اشرف پهلوی و... مطالبی است که در فصلی دیگر آن‌ها را به رشته تحریر درآورده است.

نویسنده در فصل آخر کتاب به سلطنت محمدرضا شاه و اتفاقات آن دوران، همانند روابط خارجی ایران با کشورهای دیگر، کابینه ساعد، رحلت حضرت آیت‌الله ابوالحسن اصفهانی، ایده تشکیل مجلس سنا و ... می‌پردازد، که حاوی نکات بسیار مهم تاریخی است.