مسلمانان، هویت و جامعه بین‌الملل: بوسنی و هرزگوین

نگارنده در کتاب حاضر، در صدد توصیف، تحلیل، ریشه‌یابی، و آینده‌کاوی فرایند تکوین هویت مسلمانان بوسنی و هرزگوین و نقش اعضای جامعه‌ی بین‌الملل در آن است. وی بیش از هرچیز دیگر، مساله‌ی هویت، فرایند تکوین و عوامل داخلی و خارجی موثر در شکل‌گیری آن را پی‌می‌گیرد و شکل‌گیری آن را در تاریخ، فرهنگ، و تقابل با دیگران؛ یعنی عوامل مثبت و عوامل نفی کننده، دنبال می‌کند. بر این اساس، کتاب از شش فصل تشکیل یافته است: فصل نخست به مباحث مفهومی و نظری هویت، ناسیونالیسم و ملت‌سازی اختصاص دارد. در فصل دوم، شکل‌گیری هویت مسلمانان بوسنی در طول تاریخ، از پیش از ورود اسلام تا دوران جدید بررسی شده و در آن کوشش گردیده دو محور شکل‌گیری هویت و تاثیر فرهنگ ایران مدنظر قرار گیرد. در فصل سوم، مبعث دولت‌سازی، ملت‌سازی و هویت ملی از دوران جنگ تا به امروز مطرح شده است. هدف، نقش استراتژی و برنامه‌ی کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی در بوسنی موضوع فصل چهارم و عوامل داخلی موثر در فرایند شکل‌گیری هویت و مسائل سیاسی، موضوع فصل پنجم کتاب است. در فصل ششم نیز، مساله‌ی هویت، شکل‌گیری آن و نقش جامعه‌ی بین‌الملل تحلیل و چنین نتیجه‌گیری شده است: "در مجموعه می‌توان چهارجریان اصلی که در شکل‌گیری و تحول هویت مردم بوسنی موثر هستند را از یک‌دیگر تشخیص داد؛ هدف اصلی هر یک از گرایش‌ها به تفکیک عبارت‌اند از: جهانی شدن، کسب هویت اروپایی، هویت بومی و مذهبی، و ناسیونالیسم. هریک از این جریان‌ها، طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود که به طور مثال می‌توان از وجود گرایش‌های تند مذهبی و یا جریان تند غربی و افراطی ناسیونالیستی در جریان‌های مختلف نام برد. آینده‌ی بوسنی نتیجه‌ی برآیند تعامل این چهار گرایش، میزان موفقیت هریک از آن‌ها و میزان موفقیت این جریان‌های کلی در صحنه‌ی بین‌الملل و میزان حمایت از آن‌ها در صحنه‌ی بوسنی خواهد بود، ولی در مجموعه می‌توان پیش‌بینی کرد که بوسنی به عنوان جامعه‌ای با مولفه‌های هویتی مخصوص خود که از ویژگی‌های تاریخی و مذهبی نشات گرفته است، در آینده‌ی اروپا باقی خواهد ماند و نوعی گرایش همگرا با اروپا را دنبال خواهد کرد، هرچند اروپا خواهد کوشید مولفه‌های هویتی مذهبی آنان را تعدیل کرده و با خود همگرا سازد".