مردم هزاره و خراسان بزرگ

بخش اول این کتاب مربوط به وضعیت جغرافیایی هزارستان (هزاره‌جات) واقع در افغانستان کنونی است و بخش چشم‌اندازهای دور، پرداختن به جغرافیای تاریخی این سرزمین است، نظیر دیوار چین، جاده‌ی ابریشم و تخار. در این بخش هم‌چنین به حضور اقوام ترک (زردپوست) در این منطقه اشاره شده که هم‌زمان است با تحولات تاریخی این سرزمین و جابه‌جایی اقوام از زمان کوشانیان تا دوره‌ی پس از اسلام. در این حوادث، اقوامی از طوایف هزاره نیز در این دوران، مشاهده می‌شوند. این اقوام، هسته‌های قومی هزاره را از آن زمان تا کنون تشکیل می‌دهند که به تدریج به ویژه از دوره‌ی ایلخانی به بعد اقوامی دیگر به این مجموعه‌ی قومی اضافه می‌شود. بخش "نگاه نزدیک"، شناخت منشا این مردم یعنی هزاره‌شناسی است که به تفصیل تجزیه و تحلیل شده است. در بخش‌های دیگر، جدول اقوام هزاره، وضعیت هزاره‌های ایرانی، واقعه‌ی صولت السلطنه و مذهب، فرهنگ و زبان هزاره، هم‌چنین حادثه‌ای تاریخی مطرح می‌شود. در این بخش، حمله‌ی عبدالرحمن‌خان به هزاره‌جات و سرگذشت یکی از سرداران هزاره به نام "میریزدان"، نقل شده است.