تاریخ بیست ساله ایران: کودتای 1299 (جلد 1)

اثر هشت جلدی "تاریخ بیست ساله ایران "به شرح و گزارش مفصلی از رویدادها و تحولات سیاسی ایران در دوران بیست ساله حکومت و سلطنت رضاشاه، از کودتای 1299تا سقوط دیکتاتوری او اختصاص دارد .جلدهای اول تا سوم این مجموعه در آغاز از مرداد 1321در روزنامه مهر به صورت روزانه و سلسله مقاله منتشر می‌شد .آن گاه به صورت کتاب فراهم آمد و جلد اول آن نخستین بار در سال 1323ش انتشار یافت .جلد اول که به بررسی کودتای 1299اختصاص یافته وقایع و حوادث ایران از زمان انتصاب مشیرالدوله به ریاست وزرایی تا بهمن 1300ش و عزیمت احمدشاه به اروپا را در بردارد، و طی آن از سقوط کابینه وثوق‌الدوله، تشکیل کابینه مشیرالدوله و کابینه سپهسالار و کودتای 1299ش و کابینه قوام‌السلطنه و کابینه دوم مشیرالدوله سخن می‌رود .مطالب این جلد در سه فصل با عناوین "مقدمات کودتا"، "روند کودتای سوم اسفند "1299و "وقایع بعد از کودتا " تدوین شده که مهم‌ترین مباحث آن بدین قرار است :زمامداری مشیرالدوله ; قیام خیابانی ;قیام چاکوتاهی‌ها و تنگستانی‌ها علیه انگلیسی‌ها ;علل سقوط کابینه مشیرالدوله ;کابینه سپهدار ;روابط ایران و شوروی و قرارداد ;1921 نامزدهای کودتا ;حرکت سید ضیاء‌الدین از تهران به قزوین ;رابطه کودتا با سیاست عمومی خاورمیانه ;ملاقات رضاخان با آیرن ساید ;کودتای 1299و تصرف تهران ;توقیف شدگان ;ریاست وزرایی سید ضیاء‌الدین ;افکار سید ضیاء‌الدین ; علت توجه احمدشاه نسبت به سردار سپه ;الغای قرارداد ایران و انگلیس ; اولین بحران کابینه سیاه ;اقدامات کابینه سید ضیاء‌الدین ;تیرگی روابط سید ضیاء‌الدین و سردار سپه ;سقوط کابینه سید ضیاء‌الدین ;تشکیل کابینه قوام‌السلطنه ;اوضاع گیلان و اعلام جمهوری توسط میرزا کوچک خان ;اقدامات سردار سپه در کابینه قوام‌السلطنه ;دورنمایی از زندگی مدرس ;اقدامات کابینه قوام‌السلطنه ;سرگذشت کلنل محمدتقی‌خان پسیان و اوضاع خراسان ;خاتمه نهضت جنگل ;اعطای امتیاز نفت شمال به کمپانی استاندارد اویل آمریکایی ;اقدامات سردار سپه برای متحدالشکل کردن لباس ژاندارم و قزاق ;استعفای قوام‌السلطنه و تشکیل کابینه مشیرالدوله .نویسنده در بخش پایانی تعدادی از اسناد نو یافته مربوط به حوادث دوران مورد بحث را در بخشی جداگانه با عنوان "ملحقات و اضافات "ضمیمه ساخته است .کتاب با عکس‌هایی از چهره‌های سیاسی دوران یاد شده همراه است .در پایان نیز فهرست اعلام درج گردیده است .لازم به توضیح است که حسین مکی در سال 1292ش در خانواده‌ای بازرگان متولد و در مدارس سلطانی و دارالمعلمین (معرفت) تحصیل نمود و در سال 1320دیپلم متوسطه را دریافت نمود .سپس به خدمت سربازی احضار گردید .پس از آن در اداره راه آهن دولتی ایران مشغول به کار شد .سرپرستی پنج اداره کل در اداره راه آهن، بازرسی نخست وزیری و معاونت شهرداری پایتخت از مشاغل و سمت‌های بعدی وی بود .او پس از انتخاب به عنوان نماینده مجلس در دوره پانزدهم از شهرستان اراک عملا وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی شد .از سال 1325ش به مبارزه با سیاست‌های قوام، حمایت از آزادی و حمایت از مطبوعات روی آورد و از سال 1328تا 1330به مبارزان ملی کردن صنعت نفت و موافقان لغو قرارداد شرکت نفت انگلیس و ایران پیوست .نطق‌های او در حمایت از ملی شدن نفت برگی از صفحات تاریخ معاصر را به خود اختصاص داده است .فعالیت‌های مکی در نهضت ملی شدن صنعت نفت در سال 1331تا 1333که رهبری جبهه ملی را برعهده داشت، به اوج خود رسید .