دیکته و زاویه (دو نمایشنامه)

دو نمایشنامهٔ دیکته و زاویه با درون مایهٔ سیاسی نگاشته شده است، که نمایش اول یعنی «دیکته» پر از جملاتی با مفاهیم سیاسی است که در غالب دیکته‌ای به دانش‌آموزی گفته می‌شود و اجتناب دانش‌آموز از نوشتن جملات دیکته شده و مقاومت او در برابر اطاعت محض و نتیجهٔ آن به تصویر کشیده شده است.

نمایشنامهٔ دوم یعنی «زاویه» پر از افردای با عقاید و مسلک‌های متفاوت است که برای سخنرانی در تقاطع دو خیابان به رقابت می‌پردازند. آشغال‌هایی که در محل ریخته شده و افرادی از جمله فیلسوف، شاعر و مردمان عامی که دم از ایمان و بیدار کردن وجدان مردم می‌زنند و گفتگو‌هایی که بین آن‌ها صورت می‌گیرد مضامین اجتماعی قابل توجهی دارند که نویسنده در قالب یک نمایش تک‌صحنه‌ای به آن پرداخته است.

کتاب دیکته و زاویه اثر غلامحسین ساعدی، مشتمل بر دو نمایشنامه با عنوان‌های «دیکته» و «زاویه» است. نویسنده با درک خاصی از شخصیت‌های روان‌پریش و آشفته ذهن و کشف درد‌ها و آسیب‌های روحی آنان، توانست به‌خوبی از این کاراکتر‌ها در داستان‌های خود بهره گیرد.

غلامحسین ساعدی (گوهر مراد) در سال 1341 (24 دی‌ماه) در تبریز به دنیا آمد، در خانواده‌ای کارمند و به قول خودش اندکی بدحال. ساعدی نوشتن را ابتدا به صورت گزارش و تفسیر در هنگامه‌ی نوجوانی آغاز و با نشریات فریاد، صعود و... همکاری کرد و اولین بار در ارتباط با همین نوشته‌ها به زندان افتاد.

نخستین آثارش را از 1334 در مجلات ادبی به چاپ رساند. او که در ابتدا به عنوان نمایشنامه‌نویسی چیره دست (با نام مستعار گوهر مراد) شهرت یافته بود،‌ با نگارش داستان‌های زیبایی چون «گدا»، «دو برادر» و «آرامش در حضور دیگران»، جایگاه خود را به عنوان یکی از خلاق‌ترین داستان‌نویسان ایران نیز تثبیت کرد.

عنصر اصلی داستان‌نویسی ساعدی تخیل است. او آغازگر داستان‌نویسی درباره‌ی دنیای ارواح و اشباح بوده و در آثارش این اوهام‌نویسی و شبح‌نگاری به‌خوبی مشهود است. آثاری چون «عزاداران بیل» و «واهمه‌های بی‌نام‌و‌نشان» و «ترس‌ولرز» ازجمله آثار او با این سبک است.

آثار او دستمایه‌ی برخی از بهترین فیلم‌های بلند سینمای ایران قرار گرفته است، که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان فیلم‌های "گاو" (ساخته‌ی داریوش مهرجویی، 1348)، "آرامش در حضور دیگران" (ساخته‌ی ناصر تقوایی، 1349) و "دایره‌ی مینا" (ساخته‌ی داریوش مهرجویی، 1353) را نام برد.