فهم و مطالعه جنبش‌های اجتماعی جدید

دهۀ 1960 میلادی، برای اروپا و امریکا یکی از دوره‌های مهم تاریخی به شمار می‌رود. جنگ ویتنام و دخالت نظامی آمریکا باعث شده بود اعتراضات وسیع ضد جنگ در نقاط مختلف امریکا و اروپا ظاهر گردد، چک‌ و اسلواکی در اغتشاش و ناآرامی قرار گرفته بود، سیاهان امریکا مصرانه به دنبال حق حیات مدنی بودند، جنبش زنان، اشکال و ماهیت جدیدی به خود می‌گرفت، در انگلیس دانشجویان به اشغال مراکز دولتی یا عمومی می‌پرداختند، و از همه مهم‌تر دانشجویان در فرانسه خیابان‌ها را به اشغال خود درآورده بودند. در این زمان در همۀ کشورهای اروپایی عقب‌افتادگی مارکسیم کلاسیک از وقایع قابل مشاهده بود. این وقایع برای آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها پیامدهای متفاوتی به ارمغان آورد. تا آن‌جا که به نظریه‌پردازی در باب جنبش‌های اجتماعی مربوط است، در آمریکا نظریۀ "بسیج منابع" متولد شد و مورد استقبال قرار گرفت، ولی در اروپا، نظریۀ جنبش‌های اجتماعی جدید پدیدار شد. مهم‌ترین ویژگی نظریۀ بسیج منابع، توجه به چگونگی شکل‌گیری جنبش و پیامدهای آن است، به همین ترتیب مقولاتی مانند منابع، بسیج، سازمان و... در آن نظریه اهمیت ویژه‌ای یافته‌اند، حال آن که مهم‌ترین ویژگی نظریۀ جنبش‌های اجتماعی جدید تمایزگذاری میان ساختارهای اجتماعی و عامل اجتماعی و اعتراض به مداخلۀ ساختار در جهت‌گیری‌های عامل اجتماعی و بروز تضادهای جدید است. نویسندگان مقالاتی که در این مجموعه به چاپ رسیده‌اند، هریک تلاش می‌کنند تا مفهوم جنبش اجتماعی را توضیح دهند و حدود نظری و تجربی آن را مشخص نمایند. کوهن در مقالۀ خویش سعی می‌کند تا با مقایسۀ سد رویکرد نظری در بررسی جنبش‌های اجتماعی به معایب و مزایای هرکدام اشاره کند. مقالۀ تورن، مبتنی بر تعریف عملیاتی جنبش اجتماعی جدید و چگونگی مطالعۀ آن می‌باشد. تیلی در مقالۀ خود به یک الگوی روش‌شناختی مناسب برای مطالعۀ جنبش‌ها، ذیل رویکرد بسیج منابع عرضه می‌کند و نظریه‌های موجود را به دلیل کاستی‌های آن‌ها مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد و...