سنت روشنفکری در غرب از لئوناردو تا هگل

موضوع کتاب «سنت روشنفکری در غرب از لئوناردو تا هگل» نوشته ج. برونوفسکی و ب. مازلیش، بررسی سیر تکامل اندیشه‌ها از دوره رنسانس (نوزایی) تا آغاز سده نوزدهم است. محتوا و شیوه عرضه مطالب این کتاب از چند لحاظ با کتاب‌های دیگر مربوط به تاریخ اندیشه‌ها فرق دارد. از همان ابتدا باید توجه شما را به سه تفاوت اساسی جلب کنیم، که به تفاوت‌هایی اصولی می‌انجامند. نخست، این کتاب تاریخ تفکر به گسترده‌ترین معنای آن است. موضوع آن به اندیشه‌های رشته‌ای خاص مثل سیاست یا فلسفه محدود نیست و ه تمام حوزه‌های فعالیت ذهن توجه دارد. یکی از ویژگی‌های مهم کتاب تکیه آن بر کنش متقابل اندیشه‌ها در رشته‌های گوناگون است دوم تأکید ویژه این کتاب بر تأثیر آن دسته از اختراعات فنی و نوآوری‌های اجتماعی است که با اندیشه‌های نو همراه‌اند، یا در عمل قدرت تفکر یک اجتماع به یاری آن‌ها جلوه‌گر می‌شود. سوم، به نظر نویسندگان راه درست بازنمودن هر اندیشه عرضه آن با کلام همان افرادی است که این اندیشه به آن‌ها الهام شده است. بنابراین، پیوسته اندیشه‌ها را به همان شکلی باز نموده‌اند که افراد یک فرد یا گروهی از افراد به آن اعتقاد داشته‌اند. به‌طور کلی، در هر یک از فصل‌های کتاب دیدگاه فرد یا گروهی از افراد عرضه و شیوه تفکر خاصی خلاصه شده است: افرادی مانند دکارت و بنتم، و گروه‌هایی از افراد، مانند نخستین اومانیست‌ها و صنعتگران مخالف کلیسای کاتولیک در انجمن ماه. این افراد به خودی خود قهرمان یا شخصیت‌های نمایشی به‌شمار نمی‌آیند. این کتاب آن‌ها را به صورت ابرازکنندگان واقعی افکار یک عصر می‌بیند و بازمی‌نماید و نکته سودمند زندگی آن‌ها این است که تضادهای آن عصر در وجودشان شکل جدل‌های فکری می‌گیرد. از دیدگاه نویسنگان این کتاب این سه اصل به تاریخ اندیشه‌ها زندگی می‌بخشند. اندیشه‌ها، حتی زمانی که به روزگاران گذشته تعلق داشته باشند، افکاری مرده به‌شمار نمی‌آیند، زیرا بر تحول اندیشه‌های معاصر اثر می‌گذارند. این کتاب، تاریخی زنده، پویا و در حال دگرگونی از حیات اندیشه‌هاست. بنابراین، به شکل تاریخی یکپارچه نوشته شده است.